1. Mỡ máu là gì? – Mỡ máu (lipid máu) là thành phần chất béo lưu thông trong máu. Mỡ máu có vai trò cung cấp và dự trữ năng lượng cho cơ thể, tham gia vào cấu tạo tế bào và các tổ chức, đặc biệt là cấu tạo màng tế […]
1. Mỡ máu là gì?
– Mỡ máu (lipid máu) là thành phần chất béo lưu thông trong máu. Mỡ máu có vai trò cung cấp và dự trữ năng lượng cho cơ thể, tham gia vào cấu tạo tế bào và các tổ chức, đặc biệt là cấu tạo màng tế bào, màng nhân, màng ty thể…
– Mỡ máu gồm có: cholesterol, triglyceride, phospholipid và một số chất khác.
Cholesterol, Phospholipid và các dẫn chất của chúng được sử dụng khắp nơi trong cơ thể, thực hiện nhiều chức năng của tế bào, còn triglyceride được sử dụng để cung cấp năng lượng.
2. Cholesterol là gì?
Cholesterol là thành phần quan trọng tham gia cấu tạo tế bào, đóng vai trò trung tâm trong quá trình sinh hóa. Cơ thể cần cholesterol để sản xuất các hormone (đặc biệt là các hormone tuyến thượng thận, sinh dục) và vitamin. Cholesterol cần thiết cho các hoạt động của não, hệ miễn dịch, đảm bảo chức năng sống còn và duy trì nòi giống…
Có đến 80% lượng cholesterol được cơ thể tự tổng hợp (đường nội sinh). Còn lại 20% lượng cholesterol hấp thu từ thức ăn (đường ngoại sinh).
Vì không tan được trong nước nên khi di chuyển trong máu, cholesterol phải kết hợp với một loại protein. Phức hợp này được gọi là lipoprotein. Có 2 loại lipoprotein chính là LDL và HDL
– LDL (Low Density Lipoprotein): có vai trò chuyên chở cholesterol tới các tế bào của các mô, gan, đại thực bào. Đây là nguồn cung cấp cholesterol chủ yếu cho tế bào để tạo năng lượng hoạt động. Khi tế bào cần cholesterol thì hoạt động các LDL receptor (thụ thể LDL) tại tế bào tăng lên. Thừa LDL trong máu sẽ làm lắng đọng cholesterol trong thành mạch máu, gây xơ vữa động mạch.
– HDL (High Density Lipoprotein): có nhiệm vụ vận chuyển cholesterol dư thừa trong máu về gan. Qua đó, HDL giúp hạn chế hình thành xơ vữa động mạch.
a) Cơ chế sinh tổng hợp Cholesterol
– Cơ thể luôn cần cholesterol. Nhưng thiếu hụt hay dư thừa cholesterol đều gây nên những nguy hại cho sức khỏe. Vì thế, việc giữ nồng độ cholesterol ở mức cần thiết là rất quan trọng.
– Men 3-Hydroxy-3-Methylglutaryl Coenzyme A (HMG-CoA) reductase đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tổng hợp cholesterol. Đây là men khởi phát giúp hình thành cholesterol nội sinh, làm tăng lượng cholesterol trong máu. Tăng hoạt động men HMG-CoA reductase là yếu tố làm tăng tổng hợp cholesterol. Ngược lại, kiểm soát hoặc ức chế sinh tổng hợp men này sẽ làm giảm tổng hợp cholesterol, từ đó làm giảm cholesterol trong máu.
b) Sử dụng và chuyến hóa cholesterol
– Vai trò của LDL receptor (thụ thể LDL) rất quan trọng trong quá trình sử dụng và chuyển hóa cholesterol của cơ thể. Chúng có nhiệm vụ tiếp nhận cholesterol từ máu đưa vào tế bào để sử dụng.
– Khi các receptor hoạt động tốt, lượng cholesterol trong máu sẽ được điều hòa. Ngược lại, khi số lượng các receptor giảm hoặc có sự biến đổi về cấu trúc, tế bào sẽ không tiếp nhận được cholesterol, dẫn đến làm tăng lượng cholesterol trong máu.
– Receptor là dạng cấu trúc trên bề mặt tế bào có chức năng tiếp nhận tín hiệu hóa học từ bên ngoài và cho phép các chất cụ thể đi vào tế bào.
