Cholesterol là gì và Những điều bạn cần biết về bệnh Cholesterol I. Cholesterol là gì? Cholesterol là chất mỡ cơ thể bạn cần để hoạt động. Nó được làm ra trong gan và có trong thức ăn từ súc vật, như thịt, trứng, sản phẩm sữa, bơ, và mỡ heo. Cholesterol có […]
Cholesterol là gì và Những điều bạn cần biết về bệnh Cholesterol
I. Cholesterol là gì?
Cholesterol là chất mỡ cơ thể bạn cần để hoạt động. Nó được làm ra trong gan và có trong thức ăn từ súc vật, như thịt, trứng, sản phẩm sữa, bơ, và mỡ heo.
Cholesterol có mặt trong mỗi tế bào của cơ thể. Chất này trông giống như mỡ và là một thành phần quan trọng của các màng tế bào và là một “viên đá” tạo dựng cho một số hoóc-môn.
Bệnh Cholesterol hay còn gọi là bệnh thừa Cholesterol
Cơ thể chúng ta tự sản xuất tất cả cholesterol cần dùng nên bất cứ cholesterol nào chúng ta ăn vào đều dư thừa.
Khi cholesterol trong máu quá dư thừa thì chúng sẽ đóng thành mảng mỡ trong mạch máu và các mảng này gây trở ngại cho dòng máu chảy trong các động mạch. Máu có oxygen sẽ không chảy đủ tới tim và như vậy nguy cơ bị lên cơn đau tim sẽ tăng. Nếu máu chạy lên não mà thiếu.thì sẽ gây ra đột quỵ (stroke).
Chứng bệnh dư cholesterol huyết ( hypercholesterolemia) không có triệu chứng gì,chỉ có thử máu mới phát hiện đươc.
Nhưng đáng mừng là chứng bệnh này rất dễ phòng ngừa. Chúng ta chỉ cần ăn uống cho lành mạnh, tập thể dục đều đặn và thay đổi nếp sống là có thể giàm được cholesterol.
II. Các biện pháp giảm cholesterol hiệu quả
1- Giảm cân
Nặng hơn tiểu chuẩn vài pound cũng đủ làm cholesterol tăng. Do đó chỉ cần gầy đi từ 5 tới 10 pound ( 2.3 tới 6 kg) cũng đủ hạ thấp mức cholesterol.
Bạn hãy thẳng thắn duyệt xét thói quen ăn uống và công việc thuờng làm hàng ngày rồi cân nhắc nhu cầu phải giảm cân và phương cách để thực hiện điều đó
Nếu tới giờ ăn bạn cảm thấy bực bội hay chán nản thì bạn hãy đi dạo một vòng..
Nếu buổi trưa nào bạn cũng phải mua đổ ăn nhanh thì bạn hãy chiụ khó mang theo từ nhà môt ít thức ăn lành mạnh mà ăn cho tốt.. Khi ngổi xem ti vi bạn hãy ăn vài củ cà-rốt thay vì vừa xem vừa nhai khoai chiên. Ngoài ra bạn nên tìm cách vận động nhiểu hơn trong khi làm công viêc hàng ngày, tỉ như leo cầu thang thay vì đi thang máy. Bạn nên nhớ là vận đông —nhiều lẩn một ngày, mỗi lần chỉ chừng mười phút thôi cũng đủ giúp bạn giảm cân. Điều chính yếu là môt khi đã quyết định thay đổi thì bạn đừng có đồi ý.
2- Ăn những thức ăn bổ dưỡng cho tim
Ngay cả nếu trong nhiều năm qua bạn ăn uống bừa bãi mà bây giờ bạn thay đổi nếp sống thỉ vẫn có thể giảm cholesterol và cải thiện sức khỏe của tim
– Lựa chọn những chất béo lành mạnh hơn.
Chất béo bão hòa trong thịt đỏ và sản phẩm bơ sữa làm tăng cholesterol toàn phẩn và cholesterol xấu (LDL) Nói chung , bạn không được dung nạp mỗi ngày quá 10 phẩn trăm calori từ chất béo bão hòa. Bạn hãy chọn những miếng thit nạc , những sản phẩm bơ sữa có ít chất béo,và những chất béo đơn không bão hoà thường có trong ô liu, đậu phọng và dầu canola.
-Loai bỏ các chất béo trans fat
Chất béo transfat có trong các thức ăn chiên và nhiểu sản phẩm bầy bán ngoài chợ như bánh qui, bánh qui dòn, bánh ngọt snack.
Ban đừng tin vào nhãn “trans fat free” (không có trans fat) dán trên bao bì vì tại Hoa kỳ nếu một thực phẩm chứa dưới 0.5gram trans fat cho mỗi khẩu phần thì đươc coi là không có trans fat .Tuy rằng số lượng thấy nhỏ vậy nhưng nó sẽ tích luỹ nhanh chóng nếu bạn ăn quá nhiểu các thức ăn ấy. Bạn nhớ phải đọc kỹ bảng liệt kê thành phẩn nếu thấy có ghi chữ “ dầu hydrogen hóa” (hydrogenated oil) thì chắc chắn thức ăn ấy có trans fat
-Hạn chế lượng cholesterol dung nạp
Lượng cholesterol dung nap không nên vượt quá 300 mg /ngày—hoặc dưới 200mg cho người bị bệnh tim. Đồ lòng gia súc , lòng đỏ trứng và các sản phẩm sữa nguyên chất chứa nhiều cholesterol nhất. Bạn hãy lựa chọn thit nạc , trứng “giả” và sữa đã lấy hết kem
-Lực chọn ngũ cốc nguyên hạt
Nhiểu chất dinh dưỡng khác nhau trong ngũ cốc nguyên hạt có lợi cho tim.
Bạn hãy ăn bánh mì nguyên hạt, mì nguyên hạt , bột lúa mi nguyên hạt và gạo lức
-Dự trữ trái cây và rau.
Trái cây và rau chứa nhiểu chất sợi có công dung giảm cholesterol. Mùa nào thì bạn nên ăn trái cây mùa nấy. Nếu bạn thích trái cây khô thì chỉ nên ăn mỗi ngày một vốc bằng nắm tay thôi (khoảng một hay hai ounce) vì trái cây khô có nhiều calori hơn trái cây tươi
-Ăn các thực phẩm có nhiều acid béo Omega-3
Các acid béo Omega-3 giúp giảm cholesterol xấu (LDL). Một số loại cá như cá hồi, cá thu , cá kèo chứa nhiều acid béo Omega-3. Các nguồn Omega -3 khác gồm có hạt óc chó (walnut), hạt hạnh nhân và hạt lanh xay.
3- Tập thể dục mỗi ngày
Dù bạn có béo hay không, tập thể dục vẫn giúp giảm cholesterol. Hơn nữa các hoạt động thể lực vừa phải có thể làm tăng cholesterol tốt (HDL). Nếu đổng ý, bạn có thể tập từ 30 tới 60 phút mỗi ngày.Bạn hãy đi bộ nhanh vào giờ nghỉ trưa. Bạn hãy đi làm bằng xe đạp. Bạn hãy bơi vài vòng. Bạn hãy chơi một môn thê thao ưa thích. Muốn có động cơ thúc đẩy, bạn nên kiểm một bạn cùng tập hoặc gia nhâp một nhóm nào đó. Và bạn nên nhớ bất cứ hoạt động nào cũng đều hữu ích. Ngay cả khi bạn leo cẩu thang thay vì dùng thang máy hoặc làm vài động tác đứng lên ngổi xuống trong khi xem TV cũng đem lại lợi ích cho sức khoẻ
4- Bỏ hút thuốc
Nếu bạn đang hút thuốc thì nên ngưng liền. Bỏ thuốc sẽ giúp cải thiện mức cholesterol tốt (HDL). Và lợi ich không phải chỉ có thế đâu. Chỉ 20 phút sau khi bỏ thuốc, huyếp áp sẽ giảm. Trong vòng 24 tiếng rủi ro bị lên cơn đau tim cũng giảm. Sau một năm rủi ro bị bệnh tim chỉ bằng phân nửa so với người nghiện thuốc. Sau 15 năm rủi ro sẽ tương tự như nguời chưa bao giờ hút thuốc
5- Uống rượu điều độ
Uống rượu điều độ có liên hệ với mức cholesterol HDL (tốt) cao , nhưng lợi ích không đủ nhiều để khuyến khích những người chưa bao giờ uống rượu Nếu bạn thích rượu thi chỉ nên uống có chừng mực tức lá không quá môt ly mỗi ngày cho phụ nữ và một tới hai ly cho đàn ông. Uống quá nhiều rượu có thể dẫn tới những vấn đề nghiêm trọng về sức khoẻ như cao huyết áp, trụy tim hay đột quỵ
Lưu ý:
Nhiều khi thay đổi nếp sống cho lành mạnh không đủ để hạ mức cholesterol. Khi thay đổi nếp sống bạn phải lựa chọn nếp sống nào mà bạn có thể tiếp tuc duy trì sự thay đổi lâu dài và bạn đừng nên nản lòng khi không thấy kết quả ngay. Nếu khuyên bạn nên uống thuốc để hạ mức cholesterol thì bạn hãy làm theo như chỉ dẫn
III. Cách cải thiện tình trạng bệnh cholesterol cao
Thay đổi nếp sống có thể cải thiện mức cholesterol. Nếu sau những thay đổi quan trọng như ăn uống lành mạnh hơn, vận động thể lực đều đặn và tránh không hút thuốc mà mức cholesterol toàn phần của bạn–đặc biệt là mức cholesterol xấu LDL–vẫn cao thì bạn sẽ đươc kê toa thuốc để uống.
1- Làm sao biết mức cholesterol vẫn còn cao?
sẽ gởi bạn tới phòng thí nghiệm để lấy máu kiểm tra các mức cholesterol.
Thử nghiệm máu này đươc gọi là lipid panel/ lipid profile và cho biết
– cholesterol toàn phần
– LDL cholesterol
– HDL cholesterol
– Triglycerides (một loại chất béo trong máu)
Muốn chính xác bệnh nhân không đươc ăn uống gì (ngoại trừ uống nước lã) từ 9 đến 12 tiếng trước khi lấy máu.
Kết quả thử nghiệm đươc lý giải như sau
Cholesterol toàn phần | |
Dươì 200 mg/dL | mong muốn |
200 – 239 mg/dL | mấp mé cao |
240 mg/dL hay hơn | cao |
LDL cholesterol | |
dưới 70 mg/dL | tối ưu cho người có rủi ro bị bệnh tim rất cao |
dưới 100mg/dL | tối ưu cho những người có rủi ro bị bênh tim |
100 – 129 mg/dL | gần tối ưu |
130 – 159 mg/dL | mấp mé cao |
160 – 189 mg/dL | cao |
190 mg/dL | rất cao |
HDL cholesterol | |
dưới 40 mg/dL | kém |
40 – 59 mg/dL | khá hơn |
60 mg/dL hay hơn | tốt nhất |
Triglycerides | |
dưới 150 mg/dL | mong muốn |
150 – 199 mg/dL | mấp mé cao |
200 – 499 mg/dL | cao |
500 mg/dL hay hơn | rất cao |
Vì LDL cholesterol (xấu) có liên kết trực tiếp với bệnh tim nên trị liệu nhắm chính yếu vào việc giàm mức cholesterol LDL này. Điều này không phài đơn giản như biễu đồ cho thấy bởi vỉ mức LDL có thể thay đổi tùy theo rủi ro bị bệnh tim mạch của mỗi ngưởi.
Đối với đại đa số thì mức LDL phải dưới 130 mg/dL. Nếu người nào có những yếu tố rủi ro khác về bệnh tim thì mức LDL có thể dưới 100 mg/dL. Nếu rủi ro bị bệnh tim rất cao thì mức LDL có thể hạ xuống tới dưới 70mg/dL
2. Những người được coi là bị bệnh cholesterol nghiêm trọng, có rủi ro cao
Đó là những người đã có lần bị lên cơn đau tim hay những người bị bệnh tiểu đường. . Ngoài ra hai hoặc trên hai yểu tố rủi ro dưới đây cũng liệt một người vào loại có rủi ro rất cao
-Hút thuốc lá
-Cao huyết áp
-HDL cholesterol (tốt) thấp.
– Gia đình có tiểu sử bị bệnh tim lúc trẻ
-Đàn ông trên 45 tuổi, đàn bà trên 55 tuổi.